Nguồn: Rachel Harvey - BBCFitFormFunction, X-Cafe chuyển ngữ
Trong một sự nhượng bộ hiếm hoi, chính phủ Miến Điện đã đình chỉ kế hoạch và dự án xây đập thủy điện mà lâu nay gây nhiều tranh cãi khi đối mặt với sự phản đối ngày càng tăng của công chúng.
Chiến dịch chống lại việc xây dựng đập Myitsone hội tụ lại những người bảo vệ môi trường, các học giả, và các nhà hoạt động chính trị trong đó có bà Aung San Suu Kyi, và đã trở thành một thử nghiệm nghiêm trọng đối với chính phủ dân sự do quân đội hậu thuẫn,.
Myitsone đã được phát triển bởi Bộ Điện lực nhà nước Miến Điện, các Công ty thuộc sở hữu tư nhân Asia World của Miến Điện và Tổng công ty Đầu tư điện lực Trung Quốc.
Với dự kiến hoàn thành vào năm 2019, đập sẽ tạo ra một hồ chứa với 766 kí lô mét vuông (296 dặm vuông) - một diện tích hơi lớn hơn khi so với Singapore. Phần lớn lớn lượng điện được tạo ra - theo vài báo cáo nói rằng 90% được dành cho xuất khẩu sang Trung Quốc.
Myitsone đã trở thành như một cớ sự nổi bật cho những ai lo sợ ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở Miến Điện. Bắc Kinh, đã từng khai thác những lỗ hổng được tạo ra bởi các biện pháp trừng phạt quốc tế, và đã hành động cách nhanh chóng để thu hoạch tài nguyên thiên nhiên phong phú của Miến Điện.
Thant Myint-U, tác giả của quyển Nơi Trung Quốc gặp Ấn Độ: Miến Điện và các ngã đường mới của châu Á. nói "Có một nhận thức đang lan truyền cho rằng Trung Quốc đã bị lợi dụng về tình hình Miến Điện trong những thập kỷ vừa qua,"
"Miến Điện có thể được hưởng lợi lớn từ thương mại và đầu tư với Trung Quốc, nhưng hầu như đều bị đưa đến những phản ứng dữ dội nếu các dự án của Trung Quốc được thực hiện không minh bạch và không mấy quan tâm đến tác động ảnh hưởng của chúng đối với cộng đồng địa phương."
Myitsone, nói đúng hơn, đang được xây dựng tại đầu của Irrawaddy - là nơi hợp lưu của sông Mali và N'Mai - thuộc bang Kachin. Đó là một khu vực sinh học phong phú đa dạng, cách đường nứt thềm lục địa khỏang chừng 100km. Hay nói một cách khác, Myitsone là một dự án xây dựng khổng lồ trong một khu vực môi trường nhạy cảm, dễ bị động đất, nơi mà các nhóm vũ trang thuộc dân tộc thiểu số Kachin đang chiến đấu với quân đội Miến Điện.
Tổ chức Kachin Tự trị nhìn thấy con đập là mối đe dọa trực tiếp đến con người và sinh kế của họ. Hàng ngàn người dân địa phương đã được tái định cư để mở đường cho đập, hàng ngàn người khác sẽ bị buộc phải di chuyển khi dự án tiếp tục phát triển. Nhưng không có hội ý nào được mang ra công chúng.
Đất tổ của Miến Điện
Tiềm năng tác động môi trường thật là khó khăn để định cỡ. Không có nghĩa vụ pháp lý nào ở Miến Điện thực hiện bất kỳ việc đánh giá nào, mặc dù Công ty Cổ phần Đầu tư điện (CPI) Trung Quốc đã uỷ nhiệm việc nghiên cứu bởi các chuyên gia Trung Quốc và Miến Điện. Bản báo cáo đã không được công bố công khai, nhưng vài phần đã bị rỉ ra ngòai tới các nhà hoạt động. Được biết rằng có hai con đập nhỏ hơn sẽ được xây dựng thay vì một, nhưng lời khuyên đó đã bị bỏ qua bên.
Theo Grace Mang, từ nhóm vận động hành lang cho Sông ngòi Quốc tế, Công ty Cổ phần Đầu tư điện (CPI) Trung Quốc cho biết họ sẽ nghiên cứu tác động của đập trong quá trình xây dựng. "Toàn bộ các điểm tiến hành đánh giá tác động là để ngăn chặn hoặc giảm thiểu các tác động trước khi chúng xảy ra", bà nói. "Nếu nó được tìm thấy rằng tác động môi trường hoặc xã hội là không thể chấp nhận được, thì dự án đó không nên được tiến triển."
Trong sự kiện có thể đã được tính toán về văn hóa và chính trị để dẫn đến việc dự án bị đình chỉ. Đập Myitsone gây được tiếng vang vượt ra ngoài giới bảo vệ môi sinh hoặc cộng đồng Kachin vì vị trí của nó, nơi sinh của Irrawaddy.
"The Irrawaddy là di sản người dân Miến Điện, là sinh lộ và văn minh", ông Aung Zaw, biên tập viên của trang web tin tức Irrawaddy. "Mọi người đều cảm thấy gắn liền với nó. Đó là lý do chiến dịch [chống lại đập] được hỗ trợ như vậy."
Bên ngoài Miến Điện, các nhà hoạt động từ cả hai phía môi trường và các nhóm nhân quyền đã tiếp thêm trọng lượng của họ đằng sau chiến dịch. Grace Mang đã nói: "Họ đang làm tràn ngập, hoàn toàn theo nghĩa đen, nơi sinh của Miến Điện. Đó là lý do tại sao rất nhiều người đang phản đối."
"Quyết định táo bạo"
Mặc dù thực tế rằng người chịu trách nhiệm về dự án, Bộ trưởng Bộ năng lượng điện của Miến Điện, Zaw Min, chỉ mới gần đây tuyên bố sẽ "chúng tôi sẽ không bao giờ thụt lùi lại", một số nhân vật chính phủ khác đã bắt đầu lung lay. Một nguồn tin ngoại giao có trụ sở tại Rangoon nói với BBC: "Có những dấu hiệu khó chịu ngày càng tăng trong một số bộ trưởng ở Nay Pyi Taw. Có lẽ một số nhà lãnh đạo chính trị không muốn di sản của họ là một trong những thiệt hại không thể khắc phục cho Irrawaddy.
Điều này, rốt cục là, một chính phủ đã cố gắng thuyết phục công chúng đang hoài nghi trong và ngoài nước rằng đó là họ có sự khác biệt từ những người tiền nhiệm quân sự của họ và rất nghiêm trọng về cải cách. Phát biểu trước việc thông báo các dự án Myitsone sẽ bị đông lạnh, nhà văn Miến Điện, Thant Myint-U đưa ra quan điểm rằng đập này có thể là một cơ hội tốt cho chính quyền mới để chứng minh bản thân. "Đình chỉ việc làm xây đập sẽ là dấu hiệu tốt nhất cho đến nay cho thấy rằng chính phủ mới rất nghiêm trọng về việc xem nặng ý kiến công chúng."
Có vẻ như Tổng thống Miến Điện Thein Sein đồng ý. Chính phủ sẽ đình chỉ quyết định này là bằng chứng cụ thể của sự sẵn sàng lắng nghe và làm việc vì lợi ích của nhân dân. Những người phê bình nó sẽ hiểu rằng động thái này là một phần hoài nghi trong quan hệ công chúng và có thể dễ dàng bị đảo ngược - sau cùng thì dự án Myitsone, chỉ bị đình chỉ, chứ không bị hủy bỏ.
Aung Zaw cho rằng việc đình chỉ dự án Myitsone có thể khích lệ các nhà hoạt động Miến Điện sau thời gian dài đau khổ.
"Đó là một quyết định táo bạo để đứng lên chống lại Trung Quốc, nhưng lại có một số đập khác được xây dựng dọc theo giòng Irrawaddy," ông nói.
"Còn các dự án lớn khác với Trung Quốc, bao gồm cả đường ống dẫn khí thì sao? Tôi dự đoán sẽ có thêm nhiều chiến dịch trong tương lai."
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét